top of page

Fabryka amunicji Selterhof - Zakład S w Treuenbrietzen

Zawartość:

1. Fabryka wyrobów metalowych od 1933 do 1945 roku

II demontaż 1945-1947

3, obóz przejściowy dla wypędzonych i reemigrantów w latach 1946-1949

4. Koszarowa policja ludowa 1949-1954

5. Koszary wywiadu Armii Radzieckiej 1954-1993

6. Rozwój parku fotowoltaicznego po 1994 roku

1. Fabryka wyrobów metalowych od 1933 do 1945 roku

W 1933 roku Kopp & Co GmbH zbudowała drugą fabrykę amunicji w Treuenbrietzen, fabrykę S-Selterhof. Działała pod nazwą Metallwarenfabrik Treuenbrietzen GmbH, zakład Selterhof. Stara praca dalejSebaldushofstał się Zakładem A. Nowoczesna fabryka powstała na północny zachód od drogi prowadzącej do Lüdendorf. Długie, parterowe warsztaty zostały zbudowane w przerzedzonym lesie ze względu na ochronę przeciwlotniczą. Zostały zbudowane z prefabrykowanych elementów konstrukcyjnych, miały okna w metalowych ramach i płaskie dachy pokryte lekkim żużlem. Obrabiarki stały na solidnych betonowych fundamentach. Produkowano naboje piechoty 7,9 mm i amunicję przeciwlotniczą 3,7 cm. W trakcie wojny dodano naboje do amunicji artyleryjskiej, które przerabiano na granaty w oddalonym o kilka kilometrów Muna Altes Lager. Robotnicy przyjeżdżali autobusami z Poczdamu, Luckenwaldu i Brandenburgii. W 1934 r. doszło do poważnego wypadku, gdy na przejeździe kolejowym Selterhof w przyczepę autobusu z Poczdamu uderzył pociąg. Było wielu zabitych i wielu rannych. W 1936 r. firma Kurmärkische Kleinsiedlungs GmbH Berlin wybudowała osadę ze 125 domami jednorodzinnymi dla pracowników fabryki we Frohnsdorfie, z czego 106 to domy w zabudowie bliźniaczej, a 19 to domy wolnostojące. Od początku wojny w 1939 r. sprowadzano jako robotników Niemców z poboru, takich jak gospodynie domowe i sprzedawczynie, a kiedy to już nie wystarczało, rekrutowano robotników z Nadrenii, Sudetów i Austrii. W ślad za nimi pojawili się jeńcy wojenni, zwłaszcza z Francji i Związku Radzieckiego, przywiezieni ze STALAG-u Luckenwalde. W czasie wojny liczni ochotnicy z zagranicy i poborowi przybywali z Chorwacji, Francji i Holandii. Początkowo cudzoziemcy i robotnicy przymusowi, z których wiele było kobietami, byli zakwaterowani w prywatnych kwaterach i mogli swobodnie poruszać się po Treuenbrietzen.

W 1941 r. naprzeciw fabryki, tj. na południowy wschód od drogi do Lüdendorfu, wybudowano obozowe pomieszczenia mieszkalne. Mieścili się tu przede wszystkim robotnicy ze wschodu ze Związku Radzieckiego, Polski i Czech, ale coraz częściej także z Belgii, Francji i Holandii. W czerwcu 1943 r. w zakładzie przebywało ponad 594 robotników-cudzoziemców (w tym 109 ze Związku Radzieckiego i 863 kobiety (w tym 507 ze Związku Radzieckiego)) z zagranicy. Obóz pracy obejmował trzy pomieszczenia mieszkalne. W pobliżu linii kolejowej znajdowała się niewielka osada dla wyższego personelu technicznego i administracyjnego. Od zachodu przylegały do niego baraki dla robotników przymusowych. Centrum trzeciego obszaru w zachodniej części obszaru stanowił trójskrzydłowy budynek o 2 kondygnacjach. Prawdopodobnie on i jego budynki gospodarcze były użytkowane przez administrację obozową i strażników.Niestety nie zachowały się stare zdjęcia zabudowy.

Robotnicy niemieccy tworzyli ochronę operacyjną i pilnowali jeńców podczas pracy oraz w barakach mieszkalnych. Zatrudniono do 2000 osób bez robotników przymusowych i jeńców wojennych, w tym 200 przy samej produkcji narzędzi. Robotników przymusowych w miarę możliwości wspierali niemieccy koledzy żywnością, choć było to zabronione. Ale były też doniesienia o brygadzistach atakujących dziewczęta z Polski.  W 1944 roku przybyła grupa kobiet z oddziału zewnętrznego obozu koncentracyjnego Ravensbrück w Belzig. Pilnowali ich członkowie SS. Podobno we wrześniu 1944 r. rosyjscy robotnicy przymusowi próbowali założyć organizację polityczną, zostali wykryci i rozstrzelani przez SS. Podczas ewakuacji obozu doszło do tragicznego zdarzenia. 20 kwietnia pociąg przewożący ewakuowanych pracowników na stacji Treuenbrietzen został trafiony przez amerykański atak bombowy. Kiedy zaparkowany tam pociąg eksplodował granatami o napędzie rakietowym, prawie wszyscy pasażerowie zginęli.

1. Die Metallwarenfabrik 1933 bis 1945

II demontaż 1945-1947

Rozbiórka fabryki Kopp w Treuenbrietzen trwała do jesieni 1946 roku. Niektóre inwentarze i komponenty, z których okupant nie miał zastosowania, nadal mogły zostać uratowane przez miejscową ludność. 13 września 1946 r. sowiecki komendant okręgu nakazał bełskiemu urzędowi pracy zwolnić w ciągu najbliższych dwóch tygodni 300 robotników do demontażu konstrukcji metalowych w Kopp & Co. w Treuenbrietzen. Selterhof, podobnie jak zakłady Kopp Sebaldushof i Roederhof w Belzig, został wysadzony w powietrze latem 1947 roku. Oto pozostałości w lesie:

2. Demontage 1945 bis 1947
3. Durchgangslager 1946 bis 1949

3. Obóz przejściowy dla wypędzonych i reemigrantów w latach 1946-1949

Podczas gdy obóz pracy przymusowej w Sebaldushof został zburzony, został zachowany w Selterhof. Ze swoją nieliczną stałą zabudową służył po wojnie jako obóz przejściowy lub obóz kwarantanny dla wypędzonych z Sudetów i Karpat. 16 lutego 1946 r. przyjeżdża pierwszy pociąg z 1122 uchodźcami, w tym 613 dziećmi poniżej 14 roku życia. 29 czerwca 1946 r. z obozu Poprad (Deutschendorf) na Słowacji przybył transport z 1110 wysiedlonymi Niemcami karpackimi, głównie z Oberzipsen. Wielu z nich osiedlono następnie w Brück i okolicach, a odwszawianie odbywało się w pobliskim instytucie państwowym. Obóz był ogrodzony i strzeżony. Można było z niego wychodzić tylko za przepustką.  W baraku były piętrowe łóżka na 60 osób, nie były to łóżka, tylko drewniane konstrukcje kryte słomą. Ludzie byli zawsze głodni i chodzili żebrać w okolicy. Obóz został zaprojektowany dla maksymalnie 2000 osób.

W sierpniu 1948 r. Selterhof stał się stacją kwarantanny dla jeńców wojennych powracających z 14-dniowej kwarantanny z Wielkiej Brytanii, Francji i Jugosławii. W archiwum powiatowym w Bełzigu znalazłem następującą korespondencję dotyczącą stanu obozu:

4. Kasernierte Volkspolizei 1949 bis 1954

​4. Używany przez Koszarową Policję Ludową od 1949 do 1954 roku

Od 1949 r. majątek przejęła Koszarowa Policja Ludowa (KVP). Stacjonowała tu 8. Policja Ludowa w gotowości Berlin/Brandenburgia z 600 policjantami. W Selterhof odbywały się ćwiczenia artyleryjskie z bronią Wehrmachtu. Pod koniec 1950 roku jednostka została przeniesiona do Premnitz. Potem była szkoła polityczna KVP. Ówczesny świadek Rüdiger Lehmann opowiedział mi, jak latem 1953 roku, jako maturzysta, uczył młodych rekrutów pływać w głębokim na 2 metry basenie pływalni Selterhof. Rosjanie nadal korzystają z łazienki. Po długich poszukiwaniach znalazłem to, ukryte za gęstymi krzakami:

Za basenem znajdowało się boisko sportowe budynku, które później służyło do porównań piłkarskich żołnierzy radzieckich z piłkarzami kompanii z Treuenbrietzen. Pod koniec 1953 r. Armia Radziecka zajęła to miejsce dla siebie, a szkołę polityczną przeniesiono do Poczdamu. Możesz przeczytać raport CIA z 1950 roku o KVP w Selterhofieprzeczytaj tutaj.

5. Koszary wywiadu Armii Radzieckiej 1954-1994

Od tego czasu Armia Radziecka wykorzystywała ten obszar jako magazyn i węzeł komunikacyjny. GSSD przejęła większość istniejącej zabudowy mieszkaniowej, nadbudowała ją i częściowo uzupełniła dwukondygnacyjnymi budynkami mieszkalnymi. Od połowy lat 60. do końca lat 70. powstały różne hale garażowe, magazyny i warsztaty. Stacjonowała tu 132. brygada wywiadowcza, która podlegała bezpośrednio naczelnemu dowództwu w Wünsdorf.Odpowiadała za codzienną obsługę komunikatów  w sieci telefonicznej i teleksowej, in  za sieci powiadamiania, ostrzegania i alarmowania oraz transmisję danych. Oprócz własnych tras kablowych korzystaliśmy również z linii dzierżawionych od Deutsche Post.

W latach 1976-1978 57. wojskowa brygada budowlana z Forst Zinna zbudowała na tym miejscu parterowy, monolityczny schron (budynek główny o wymiarach 17 x 32 metry). Kryptonim to Gnesdo. W razie niebezpieczeństwa bunkier miał służyć jako centrum kierowania walką.Na polu bitwy brygada wywiadowcza dysponowała również technologią mobilną.Ćwiczenia jednostki odbywały się na pobliskim Keilbergu na skraju poligonu wojskowego Jüterbog. Przyjęto, że brygada miała duże znaczenie, ponieważ obiekt ten był jednym z ostatnich oczyszczonych podczas wycofywania się GSSD w 1994 roku. Wreszcie bunkier informacyjny został otwarty od góry, aby uratować awaryjny generator prądu do transportu.

Na skraju obszaru w kierunku Nieplitz żołnierze hodowali bydło, aby wzbogacić swoje skromne jedzenie. Tuczono głównie świnie. Podstawą paszy były odpady kuchenne i pasze, które otrzymywali w zamian za wykorzystanie w LPG. Nadal funkcjonowała strzelnica, z której po odejściu garnizonu korzystał i rozbudowywał cech strzelecki Treuenbrietzen. 

5. Nachrichten-Kaserne 1954 bis 1993

6.Rozwój parku fotowoltaicznego po 1994 roku

Po wycofaniu sowieckiej brygady wywiadowczej w 1994 roku teren ten był nieużytkowany do 2004 roku. W marcu 2005 roku sprzedano operatorowi instalacji fotowoltaicznej wraz ze skażonymi terenami m.in. 22 400 m2 azbestu i 4000 m2 papy dachowej, które należało usunąć. Rozpoczęła się rozbiórka 85 budynków i stacji benzynowej. Powstał na stronie Park słoneczny Selterhof. Uruchomienie odbyło się 6 października 2008 r.

Dziś tylko jedna z dawnych strzelnic fabrycznych, z której nadal korzystało GSSD, jest nadal zajmowana przez klub strzelecki Treuenbrietzen. Jest też nieczynna oczyszczalnia ścieków, poza tym w zaroślach widocznych jest tylko kilka głazów z wysadzonych budynków fabrycznych.

6. Solarpark nach 1994
bottom of page